Top 5 cách điều trị tiểu đường hiệu quả phòng ngừa biến chứng nguy hiểm

Bệnh tiểu đường, còn được gọi là đái tháo đường, là một rối loạn chuyển hóa mạn tính xuất hiện khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không thể sử dụng hormone này một cách hiệu quả. Sự mất cân bằng này khiến lượng đường trong máu duy trì ở mức cao trong thời gian dài, từ đó dần dần gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều cơ quan quan trọng như tim mạch, thận, mắt và hệ thần kinh.

Các dạng bệnh đái tháo đường thường gặp

Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, bệnh tiểu đường được chia thành ba dạng phổ biến:

Thể tiểu đường tuýp 1 

Chiếm khoảng 5–10% tổng số ca bệnh, tiểu đường type 1 thường khởi phát ở lứa tuổi thiếu niên hoặc người trẻ. Nguyên nhân chủ yếu là do hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy, khiến cơ thể hoàn toàn thiếu hụt hormone này. Người bệnh buộc phải tiêm Insulin suốt đời để kiểm soát lượng đường trong máu và duy trì sự sống.

Tiểu đường tuýp 2 

Đây là dạng phổ biến nhất, chiếm hơn 90% số ca mắc. Phần lớn các ca mắc rơi vào người trưởng thành, nhất là những người ăn uống thiếu kiểm soát, ít luyện tập hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh.Ở type 2, cơ thể vẫn tạo ra insulin nhưng không sử dụng hiệu quả, dẫn đến tình trạng kháng insulin. Việc kiểm soát bệnh tập trung vào thay đổi lối sống ăn uống lành mạnh, luyện tập đều đặn kết hợp với thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

Đái tháo đường thai kỳ( gestational diabetes mellitus - GDM) 

Dạng tiểu đường này xuất hiện tạm thời trong giai đoạn mang thai, khi các hormone thai kỳ làm giảm khả năng hoạt động của insulin. Sau khi sinh, phần lớn phụ nữ sẽ trở lại mức đường huyết bình thường, tuy nhiên họ vẫn có nguy cơ cao phát triển tiểu đường type 2 trong những năm tiếp theo. Vì vậy, việc duy trì thói quen khám sức khỏe định kỳ sau sinh là bước vô cùng cần thiết giúp bảo vệ mẹ và bé 

Nguyên nhân và yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Một số yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường có thể kể đến như sau:

• Tiền sử gia đình: Nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột từng bị tiểu đường, bạn có khả năng cao gặp phải tình trạng này do yếu tố di truyền.
• Thừa cân, đặc biệt là béo bụng: Lượng mỡ dư thừa quanh vùng eo làm giảm khả năng hoạt động của insulin, khiến đường huyết dễ tăng cao.
• Ít vận động: Lối sống ít hoạt động khiến cơ thể tiêu hao năng lượng kém, dẫn đến tích tụ mỡ và giảm nhạy cảm với insulin.
• Chế độ ăn mất cân đối: Việc dung nạp quá nhiều thực phẩm chứa đường, tinh bột tinh chế, đồ ăn nhanh hoặc thức uống có gas góp phần làm rối loạn chuyển hóa đường.
• Căng thẳng và thiếu ngủ: Stress kéo dài hoặc rối loạn giấc ngủ có thể làm thay đổi hormone, khiến lượng đường trong máu khó kiểm soát.
• Tuổi tác: Khi bước sang độ tuổi trung niên (khoảng sau 40 tuổi), quá trình trao đổi chất chậm lại, làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh tiểu đường.

Xem thêm: Những triệu chứng của bệnh tiểu đường giai đoạn đầu bạn cần biết

1.Xây dựng thói quen ăn uống hợp lý và cân bằng dinh dưỡng 

Chế độ dinh dưỡng là nền tảng quan trọng nhất giúp người tiểu đường ổn định đường huyết và phòng ngừa biến chứng lâu dài. Việc ăn uống cân bằng và kiểm soát lượng tinh bột mỗi ngày có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ tăng đường huyết sau bữa ăn.

Các nguyên tắc cần nhớ khi xây dựng thực đơn cho người bị tiểu đường: 

• Chọn tinh bột tốt: Ưu tiên gạo lứt, khoai lang, yến mạch, bánh mì nguyên cám, thay vì cơm trắng, bún, phở hay bánh mì trắng.
• Hạn chế đường đơn: Giảm các món chứa đường tinh luyện như nước ngọt, bánh kẹo, sữa đặc hoặc trà sữa.
• Chia nhỏ bữa ăn: Ăn 4–6 bữa nhỏ/ngày giúp tránh tăng hoặc hạ đường huyết đột ngột.
• Bổ sung đủ nước: Uống 1,5–2 lít nước/ngày, nên ưu tiên nước lọc, trà thảo mộc không đường hoặc canh loãng.
• Tăng chất xơ: Rau xanh, đậu, hạt và trái cây ít ngọt (như bưởi, táo, dâu tây) giúp làm chậm hấp thu đường vào máu.
• Hạn chế muối và chất béo bão hòa: Để bảo vệ tim mạch và thận, những cơ quan dễ bị tổn thương do tiểu đường.

Gợi ý thực đơn trong ngày

• Bữa sáng: Cháo yến mạch, trứng luộc, rau luộc
• Bữa trưa: Cơm gạo lứt, cá hấp, canh bí đỏ, rau xanh
• Bữa tối: Ức gà nướng, salad rau củ, trái cây ít ngọt như táo hoặc bưởi
• Bữa phụ: Một ít hạt óc chó hoặc sữa không đường

Người bệnh nên ghi lại nhật ký ăn uống và đo đường huyết sau bữa ăn 2 giờ để theo dõi phản ứng của cơ thể với từng loại thực phẩm. Điều này giúp cá nhân hóa chế độ ăn, đạt hiệu quả kiểm soát đường huyết tối ưu mà không cần kiêng khem quá mức.

2. Tập thể dục thường xuyên

Vận động thể chất là một trong những cách đơn giản nhưng mang lại hiệu quả bền vững nhất cho người bị tiểu đường. Tập luyện đều đặn giúp cơ thể sử dụng insulin tốt hơn, hỗ trợ kiểm soát cân nặng, cải thiện tuần hoàn máu và giảm lượng đường trong máu một cách tự nhiên. Nhiều nghiên cứu y học cho thấy việc duy trì hoạt động thể chất còn giúp giảm nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch, huyết áp cao và rối loạn mỡ máu.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, người bệnh nên duy trì ít nhất 150 phút vận động mức độ trung bình mỗi tuần, tương đương 30 phút mỗi ngày trong năm ngày. Bên cạnh đó, nên kết hợp thêm các bài tập tăng sức mạnh cơ bắp từ hai đến ba buổi mỗi tuần để nâng cao thể lực toàn diện.

Hình thức tập luyện phù hợp cho người tiểu đường

• Đi bộ nhanh khoảng 30 phút mỗi ngày, đặc biệt là sau bữa ăn khoảng 30 phút để giúp hạ đường huyết tự nhiên.
• Đạp xe hoặc bơi lội giúp tăng cường tim mạch và đốt cháy năng lượng ổn định.
• Tập yoga, thiền hoặc thái cực quyền giúp giảm căng thẳng và tăng độ dẻo dai của cơ thể.
• Với người làm việc văn phòng, nên đứng dậy đi lại nhẹ nhàng vài phút sau mỗi 60 đến 90 phút để tránh tình trạng ngồi quá lâu gây giảm nhạy cảm insulin.
• Thực hiện các bài tập nhẹ tại nhà như giãn cơ, nâng tạ nhỏ hoặc dùng dây kháng lực giúp cải thiện sức mạnh cơ và tăng trao đổi chất.

Lưu ý quan trọng trước khi tập luyện

• Trước khi bắt đầu, người bệnh nên kiểm tra đường huyết để tránh tình trạng hạ đường huyết, nhất là khi đang dùng thuốc hoặc tiêm insulin. Nếu chỉ số đường huyết dưới 5 mmol mỗi lít, nên ăn nhẹ trước khi tập.
• Trong quá trình vận động, cần uống đủ nước và nghỉ ngơi khi cảm thấy mệt. Người bệnh nên mang theo đồ ăn nhẹ hoặc viên đường trong trường hợp xuất hiện các triệu chứng như run tay, vã mồ hôi hoặc choáng váng.
• Không nên tập ngoài trời khi thời tiết quá nóng và nên lựa chọn trang phục thoáng, thấm hút mồ hôi tốt.

3. Giữ cân nặng hợp lý để tăng hiệu quả kiểm soát đường huyết

Duy trì cân nặng ổn định là một trong những yếu tố quan trọng giúp người tiểu đường kiểm soát bệnh tốt hơn. Khi cân nặng được giữ ở mức hợp lý, cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, giảm gánh nặng cho tuyến tụy và hạn chế tình trạng kháng insulin.

Theo khuyến nghị của Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), chỉ cần giảm từ năm đến bảy phần trăm trọng lượng cơ thể cũng có thể mang lại cải thiện rõ rệt trong việc điều hòa đường huyết. Ví dụ, một người nặng 70 kg chỉ cần giảm khoảng 3 đến 5 kg là đã có thể nhận thấy sự thay đổi tích cực về sức khỏe.

Cách theo dõi sức khỏe và cân nặng hiệu quả

• Đo đường huyết lúc đói và sau ăn hai giờ bằng máy đo cá nhân tại nhà để nhận biết khả năng kiểm soát đường của cơ thể.
• Ghi chép lại kết quả đo mỗi ngày hoặc sử dụng ứng dụng theo dõi sức khỏe để phát hiện sớm xu hướng tăng hoặc giảm bất thường.
• Kiểm tra định kỳ chỉ số HbA1c theo hướng dẫn của bác sĩ để đánh giá tình trạng đường huyết trung bình trong ba tháng gần nhất.
• Theo dõi cân nặng và vòng eo đều đặn. Nếu vòng eo tăng nhanh, đó có thể là dấu hiệu của tình trạng tích tụ mỡ nội tạng, làm giảm hiệu quả sử dụng insulin.

Người bệnh nên kết hợp theo dõi đường huyết, cân nặng và chế độ ăn uống để điều chỉnh kịp thời. Khi duy trì cân nặng phù hợp, người bệnh không chỉ ổn định đường máu mà còn giảm nguy cơ tim mạch và cải thiện chất lượng cuộc sống.

>>> Bạn có thể tham khảo thêm: Tầm quan trọng của chỉ số đường huyết 

4.Giữ tinh thần thoải mái là chìa khóa giúp ổn định đường huyết

Căng thẳng kéo dài khiến cơ thể tăng tiết hormone cortisol và adrenaline, làm đường huyết tăng cao. Vì vậy, giữ cho tâm trí bình an là một phần quan trọng trong quá trình điều trị tiểu đường.

Những phương pháp tự nhiên giúp kiểm soát stress tốt hơn

• Thực hành thiền hoặc tập hít thở sâu mỗi ngày
• Duy trì ngủ đủ giấc( từ 7-8 tiếng mỗi ngày) sẽ giúp cơ thể phục hồi và ổn định đường huyết 
• Thư giãn bằng âm nhạc, đọc sách hay làm những việc bạn thích.

5. Dùng thuốc đúng cách và tái khám định kỳ

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý, việc tuân thủ điều trị bằng thuốc là yếu tố then chốt giúp người tiểu đường kiểm soát đường huyết ổn định và ngăn ngừa biến chứng. Mỗi loại thuốc được bác sĩ kê đơn đều có cơ chế tác động khác nhau lên quá trình sản xuất hoặc sử dụng insulin, vì vậy người bệnh tuyệt đối không nên tự ý thay đổi khi chưa được hướng dẫn.

Nguyên tắc cần nhớ khi sử dụng thuốc điều trị tiểu đường 

• Dùng thuốc đúng liều và đúng thời điểm theo chỉ định của bác sĩ, kể cả khi đường huyết đã ổn định. Việc bỏ liều hoặc uống sai giờ có thể khiến đường huyết tăng trở lại và làm giảm hiệu quả điều trị.
• Không tự ý ngưng thuốc, đổi thuốc hay kết hợp thêm sản phẩm khác nếu chưa được bác sĩ cho phép, vì điều này có thể gây tương tác hoặc tác dụng phụ nguy hiểm.
  Tái khám định kỳ mỗi ba đến sáu tháng để theo dõi toàn diện các chỉ số sức khỏe như mỡ máu, huyết áp, chức năng gan và thận, đồng thời điều chỉnh phác đồ nếu cần thiết.
• Ghi nhận và thông báo ngay cho bác sĩ khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như khát nước nhiều, mệt mỏi, sụt cân nhanh, tiểu nhiều hoặc mờ mắt. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy đường huyết đang vượt ngưỡng an toàn.

Dùng thuốc đúng hướng dẫn không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn giúp bảo vệ tim mạch, thận và hệ thần kinh khỏi các tổn thương lâu dài. Kết hợp thuốc cùng chế độ sinh hoạt lành mạnh sẽ mang lại hiệu quả điều trị tối ưu và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh tiểu đường.

>>> Bạn có thể xem thêm: Thông tin về thuốc chống biến chứng tiểu đường và một số lưu ý 

Trong quá trình điều trị, nhiều người vì nôn nóng muốn hạ nhanh đường huyết mà áp dụng những cách sai lầm, vô tình khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Dưới đây là các lỗi phổ biến cần tránh:

• Nhịn ăn để giảm đường huyết: Việc bỏ bữa hoặc nhịn ăn kéo dài có thể khiến lượng đường trong máu tụt xuống mức nguy hiểm, gây choáng, mệt mỏi hoặc hôn mê hạ đường huyết.
• Tự ý dùng thuốc Nam hoặc sản phẩm không rõ nguồn gốc: Nhiều loại thảo dược hoặc thực phẩm quảng cáo “hạ đường huyết nhanh” chưa được kiểm chứng khoa học, có thể gây tổn thương gan, thận hoặc làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị.
• Không kiểm tra đường huyết định kỳ: Việc không theo dõi chỉ số thường xuyên khiến người bệnh khó nhận biết biến động đường huyết, dẫn đến điều chỉnh sai chế độ ăn hoặc thuốc.

Hiểu đúng và tránh những sai lầm này giúp người bệnh chủ động kiểm soát đường huyết, duy trì sức khỏe ổn định và phòng ngừa biến chứng lâu dài.

>>> Có thể bạn quan tâm sản phẩm: Hỗ trợ giảm đường huyết Hạ An Đường(Life Gift) hộp 1 lọ 60 viên 

Hãy đến cơ sở y tế hoặc bác sĩ chuyên khoa nội tiết nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Đường huyết trên 250mg mỗi decilit kèm chóng mặt, khát nhiều, buồn nôn
• Thị lực giảm, vết thương lâu lành hoặc da dễ nhiễm trùng
• Tê râm ran hoặc đau nhức ở tay chân
• Cảm thấy đói thường xuyên, mệt mỏi hoặc sụt cân nhanh

Những triệu chứng trên có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng tiểu đường cần được xử lý sớm để bảo vệ tim, thận và hệ thần kinh.

Nếu bạn đang ở nhà một mình hoặc chưa thể đến bệnh viện ngay, hãy nhanh chóng liên hệ với đội ngũ bác sĩ và dược sĩ trực tuyến của Medigo để được tư vấn khẩn cấp 24/7. Các chuyên gia sẽ hỗ trợ đánh giá tình trạng sức khỏe, hướng dẫn cách xử lý an toàn và tạm thời ổn định đường huyết trước khi bạn đến cơ sở y tế gần nhất. Việc được tư vấn kịp thời giúp giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng và bảo đảm an toàn cho người bệnh trong những tình huống khẩn cấp.

>>> Tải ngay ứng dụng Medigo [tại đây]